งานบริการห้องสมุด
งานบริการของห้องสมุดมีความแตกต่างกันไปตามวัตถุประสงค์ของห้องสมุดแต่ละประเภทเราสามารถแบ่งประเภทของห้องสมุดได้เป็น 5 ประเภท ดังนี้
1. ห้องสมุดโรงเรียน (School Library) คือห้องสมุดที่จัดตั้งขึ้นภายในโรงเรียน ไม่ว่าจะเป็นโรงเรียนประถมศึกษา โรงเรียนมัธยมศึกษา หรือโรงเรียนอาชีวศึกษา โดยวัตถุประสงค์ของห้องสมุดโรงเรียนย่อมสอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของหลักสูตรและของโรงเรียนนั้นๆ
2. ห้องสมุดวิทยาลัยและมหาวิทยาลัย (College and University Library) คือห้องสมุดที่จัดตั้งขึ้นในวิทยาลัยหรือมหาวิทยาลัย ซึ่งเป็นสถานศึกษาขั้นอุดมศึกษา เป็นแหล่งกลางของตำราวิชาการและเอกสารอ้างอิงต่างๆ ที่อาจารย์ นิสิต นักศึกษาสามารถใช้ได้เพื่อการค้นคว้าและวิจัย
3. ห้องสมุดเฉพาะ (Special Library) คือห้องสมุดที่จัดตั้งขึ้นในหน่วยงานของเอกชนหรือรัฐบาล หรือตามโรงงานต่างๆ เก็บรวบรวมหนังสือ สิ่งพิมพ์ และโสตทัศนวัสดุที่มีเนื้อหาเกี่ยวข้องกับหน่วยงานนั้นๆ เช่น ห้องสมุดโรงพยาบาลศูนย์ราชบุรี จะมีแต่หนังสือและเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการแพทย์และการพยาบาล
4. ห้องสมุดประชาชน (Public Library) เป็นห้องสมุดที่รัฐบาลจัดตั้งขึ้นทุกอำเภอและจังหวัด เพื่อให้บริการแก่ประชาชนทุกเพศ ทุกวัย เข้าใช้บริการค้นคว้าหาความรู้ ติดตามข่าวสารช่วยพัฒนาศักยภาพของคนในชุมชน
5. หอสมุดแห่งชาติ (National Library) เป็นสถานที่รวบรวมหนังสือ สิ่งพิมพ์ต่างๆ ที่จัดพิม์ขึ้นในประเทศ ต้นฉบับตัวเขียน ศิลาจารึกต่างๆ ตลอดจนโสตทัศนวัสดุ และเป็นหน่วยงานที่มีหน้าที่เก็บรักษาทรัพย์สินทางปัญญาของชาติในด้านสิ่งพิมพ์ทุกประเภท เพื่อการศึกษาค้นคว้าและวิจัย
ความสำคัญของงานบริการห้องสมุด
1. เป็นองค์ประกอบที่เกี้อหนุนการพัฒนาห้องสมุด
เนื่องจากงานบริการเป็นงานที่ต้องติดต่อสัมพันธ์กับผู้ใช้บริการจำนวนมาก และมีความสำคัญในการสร้างภาพพจน์ที่ดีให้แก่ห้องสมุด สิ่งที่งานบริการต้องการคือ ผู้ใช้ ห้องสมุดต้องปรับเปลี่ยนงานบริการให้ตรงตามความต้องการของผู้ใช้ หากห้องสมุดจัดบริการที่ดี คุณค่าที่มีต่อสังคม ก็จะสูงขึ้น และบรรณารักษ์งานบริการสมัยใหม่ต้องเปลี่ยนแปลงภาพลักษณ์ให้ดูทันสมัย เพื่อให้เข้ากับสภาพสังคมที่เปลี่ยนแปลงไปด้วย
2. ส่งเสริมสนับสนุนในด้านการศึกษา
งานบริการห้องสมุดจะมีบทบาทที่สำคัญยิ่งทีเดียว คุณรัญจวน อินทรกำแหง กล่าวว่า การเรียนการสอนจะบังเกิดผลที่พึงประสงค์ก็ขึ้นอยู่กับการจัดบริการห้องสมุด ซึ่งบรรณารักษ์ผู้รับผิดชอบงานบริการจะหาวิธีการมาใช้ เพื่อให้หนังสือ สถานที่ครุภัณฑ์ห้องสมุดได้ถูกใช้ประโยชน์อย่างเต็มที่ ซึ่งถ้าเป็นดังนี้แล้ว ก็เท่ากับเป็นการจัดห้องสมุดที่ได้ผลกำไร อย่างแท้จริง
3. ในด้านเศรษฐกิจ
งานบริการของห้องสมุดจะช่วยในด้าน การประหยัดงบประมาณในการจัดซื้อ จัดหาวัสดุห้องสมุด เช่น หนังสือ โสตทัศนวัสดุของบุคคลจำนวนมาก เช่น อาจารย์ นักศึกษา ประชาชนทั่วไป ให้สามารถนำเงินที่จะจัดซื้อสิ่งพิมพ์ เพื่อหา ความรู้ เพื่อความก้าวหน้าทางวิชาการของตนไปใช้สอยในด้านอื่นได้อย่างเต็มที่
4. ในทางวัฒนธรรม
เนื่องจากห้องสมุดเป็นสถาบันที่มีหน้าที่ในการผดุงไว้ซึ่งวัฒนธรรมของชาติบ้านเมือง การจัดการบริการห้องสมุดจึงมักต้องพิจารณาให้สอดคล้องกับ วัฒนธรรม บริการห้องสมุดใดที่ไม่สนับสนุนส่งเสริมประเพณี และเอกลักษณ์ของสังคมที่ห้องสมุดสังกัดอยู่ ย่อมจะไม่ได้รับการยอมรับและ ไม่สามารถประสานสัมพันธ์กับหน่วยงานใดๆได้ บริการห้องสมุดจึงสำคัญยิ่งต่อการรักษาสืบทอด วัฒนธรรมของชาติให้ปรากฎอยู่และสืบทอดไปยังประชาชนรุ่นหลัง
5. การเมืองและการปกครอง
บริการของห้องสมุด มีภาระหน้าที่สำคัญประการหนึ่ง คือ การส่งเสริมระบอบการเมือง และการปกครองของบ้านเมือง การจัดหนังสือเพื่อ บริการความรู้แก่ชนทุกระดับ ตั้งแต่ เด็กเล็กจนถึงคนชรา ก็ล้วนมีจุดมุ่งหมาย เพื่อส่ง เสริมชาติ บ้านเมือง เพื่อให้คนทุกคนมีความรู้มีสติปัญญา มีความก้าวหน้าในอาชีพของบุคคล
* บทบาทของงานบริการห้องสมุดจึงไม่จำกัดอยู่เพียงจัดหาหนังสือมาให้ประชาชนอ่านเท่านั้น อาจใช้วิธีการส่งเสริมการจัดกิจกรรม ให้กว้างขวางขึ้น เช่น จัดสัมมนา จัด อภิปราย จัดฉายภาพยนตร์ เพื่อส่งเสริมความรู้ของประชาชนในด้านที่เกี่ยวกับการเมือง วิถีทางการปกครองแบบต่าง ๆ หรือสัมมนาปัญหาที่บ้านเมืองประสบอยู่ในขณะนั้น
Library Building
(อาคารห้องสมุด)
(อาคารห้องสมุด)
สิ่งหนึ่งที่จะดึงดูดใจในการเข้าใช้บริการของผู้ใช้บริการนั่นก็คือ การออกแบบและตกแต่งภายในห้องสมุด ในต่างประเทศให้ความสำคัญกับเรื่องของการออกแบบอาคารอย่างมาก มาดูตัวอย่างแบบอาคารห้องสมุดที่ทันสมัยในต่างประเทศกัน
ภาพที่ 1 โครงสร้างและการออกแบบ
The Seattle Public Library
ภาพที่ 2 โครงสร้างและการออกแบบ
Woodschool
ภาพที่ 3 โครงสร้างและการออกแบบ
The Consortium Library (University of Alaska Anchorage)
ภาพที่ 4 โครงสร้างและการออกแบบ
Philadelphias Parkway Central Library
หากถามว่าการออกแบบอาคารห้องสมุดนั้นต้องคำนึงถึงสิ่งใดบ้าง หลายคนอาจจะคิดว่า
- ต้องหรูหรา
- ต้องมีรูปแบบทันสมัย
- ต้องไม่เหมือนใคร
ทั้งหมดที่กล่าวมาก็เป็นเพียงส่วนหนึ่งที่จะช่วยดึงดูดผู้ใช้บริการให้เข้ามาห้องสมุด แต่สิ่งที่สำคัญที่ห้องสมุดจะต้องคำนึงถึงมากที่สุด นั่นก็คือ ต้องออกแบบเพื่อรองรับกับงานบริการผู้ใช้ และการทำงานของบรรณารักษ์ไปพร้อมๆ กันนั่นเอง
ที่มาของรูป http://www.weburbanist.com
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น